Portal Orzeczeń Sądu Rejonowego w Kędzierzynie Koźlu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 26 marca 2018 roku

Sąd Rejonowy w Kędzierzynie-Koźlu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodnicząca: SSR Małgorzata Michalska-Księżyk

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Katarzyna Tworek

po rozpoznaniu w dniu 15 marca 2018 r. na rozprawie sprawy

z powództwa L. B.

przeciwko G. K. (1)

o wydanie rzeczy ruchomej i zapłatę

1.  nakazuje pozwanej G. K. (1) aby wydała powodowi L. B. samochód osobowy marki V. (...) o numerze rejestracyjnym OK. (...),

2.  postępowanie o zapłatę kwoty 1028 zł umarza,

3.  zasądza od pozwanej G. K. (1) na rzecz powoda L. B. kwotę 2117 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.

I C 2124/17

UZASADNIENIE

Powód L. B. wystąpił z pozwem przeciwko G. K. (1), którym domagał się nakazania pozwanej, aby wydała powodowi samochód marki V. (...) o nr rej. (...), wartości 6.000 zł oraz zasądzenia kwoty 1028 zł tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia komunikacyjnego pojazdu a nadto zwrotu kosztów procesu, z uwzględnieniem kosztów zastępstwa procesowego.

Uzasadnieniem tak zgłoszonego żądania były okoliczności związane z własnością pojazdu, który to pojazd został zakupiony na potrzeby prowadzonej i zarejestrowanej przez powoda działalności gospodarczej. Sam pojazd został oddany w 2012 r, G. K. (1) do użytkowania a to w związku z prowadzonymi wspólnie interesami. W 2014r. powód zwracał się o wydanie przedmiotowego pojazdu, spotkał się z odmową i twierdzeniem pozwanej, iż jest on jej własnością. Powód ponawiał wezwania do zwrotu pojazdu, jednakże bezskutecznie.

Powód na rozprawie w dniu 15 marca 2015r. cofnął powództwo ze zrzeczeniem się roszczenia w zakresie pkt 2 pozwu.

Pozwana w odpowiedzi na pozew wniosła o oddalenie powództwa oraz zgłosiła powództwo wzajemne zapłaty należności w kwocie 79.000 zł. Powództwo wzajemne pozwanej zostało prawomocnie zwrócone. Pozwana zaprzeczała, by przedmiotowy pojazd był własnością powoda oraz by powód zwracał się o wydanie tego pojazdu. Pozwana podnosiła iż za samochód zapłacił powód ale jej środkami pieniężnymi, które zostały przekazane powodowi na przechowanie i dysponowanie jej środkami z uwagi na wspólne planowanie interesów.

Wobec dokonanego zwrotu pozwu wzajemnego ( zarządzenie z dnia 22.09.2017r. k. 78), postępowanie zostało ograniczone wyłącznie do pozwu głównego w tym zakresie pozwana na rozprawie w dniu 13.02.2018r. wnosiła o oddalenie powództwa, podniosła również zarzut zasiedzenia, jednocześnie wnosząc o przeprowadzenie dowodu z akt postępowania dochodzeniowego.

Sąd ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

W dniu 04.10.2012r. nabyty został na rzecz powoda L. B. pojazd marki V. (...) za kwotę 10.500 zł. Nabycie pojazdu nastąpiło za gotówkę za cenę 10.500 zł w salonie (...) w D.. Podczas transakcji obecni byli właściciel ( pełnomocnik) komisu R. K. oraz powód L. B.. Przed zapłatą należności nastąpiła zapłata zadatku w kwocie 1000 zł przez powoda L. B.. Samochód został dostarczony powodowi w jego ówczesnym miejscu zamieszkania w C. usługą przewozową, zapłata reszty ceny nastąpiła przez L. B. w formie gotówkowej w momencie dostarczenia pojazdu. Za zakup pojazdu wystawiona została faktura na L. B.. Powód został wpisany jako właściciel w karcie pojazdu. Figuruje jako właściciel w dowodzie rejestracyjnym., co wynikało również z decyzji o rejestracji pojazdu z dnia 12.11.2012r. Pojazd został zakupiony na potrzeby prowadzonej przez powoda działalności gospodarczej, otwarcia punktu sprzedaży w P. i dojazdu na miejsce pracowników. Powód prowadził dochodową działalność gospodarczą, posiadał punkty sklepowe.

W niedługim czasie po dokonaniu zakupu samochód został oddany przez L. B. G. K. (1) do użytkowania, co miało związek z zamiarem podjęcia wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego. Pojazd został użyczony pozwanej w celu dojazdu do sklepu w P., kilka tygodni po jego zakupie i od tego czasu pojazd znajduje się w posiadaniu G. K. (1). Pozwana miała używać pojazdu w celu dopilnowania wspólnego przedsięwzięcia.

Dowód: faktura VAT z dnia 04.10.2012r. k. 9, pobranie zadatku z dnia 02.10.2012r. k. 10, karta pojazdu k. 11, decyzja starosty z dnia 12.11.2012r. w sprawie rejestracji pojazdu k. 12, dowód rejestracyjny pojazdu k.118, akta sprawy dochodzeniowej 1 Ds. 590.2016– protokół przesłuchania świadka R. K. k. 55, zeznania powoda L. B..

Powód wzywał pozwaną do wydania pojazdu – wezwaniem z dnia 28.04.2016r ( dowód doręczenia wezwania), również za pośrednictwem pełnomocnika pismem z dnia 25.11.2016r. Powód dokonywał ubezpieczenia pojazdu w ramach umów OC ( okres od.09.10.2014r. do 08.10.2015r. 09.10.2015r. do 08.10.2016r.) Pozwana odmawiała jego wydania, domagając się rozliczeń z tytułu wspólnie prowadzonych interesów. Po 3,5 miesiącach prowadzenia działalności w P., została ona zlikwidowana. Samochód użytkowany jest przez rodzinę G. K. (2). Pojazd był ubezpieczany od odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów przez powoda jak i pozwaną. Pozwana G. K. (1) dysponowała środkami pieniężnymi uzyskanymi ze spadku po swojej i powoda siostrze ( kwoty 115 000 zł, 34 000 zł).

Dowód: wezwanie do wydania z dnia 28.04.2016r. k. 13, wraz z dowodem doręczenia k.14, wezwanie do wydania z dnia 25.11.2016r. k. 15 wraz z dowodem nadania k. 16, potwierdzenie zawarcia umowy ubezpieczenia k. 17-20, zeznania powoda, częściowe zeznania pozwanej.

W dniu 19.05.2016r. powód złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa w sprawie przywłaszczenia pojazdu. Prowadzone postępowanie w sprawie przywłaszczenia powierzonego mienia w postaci samochodu marki V. (...) nr rej. OK. (...) o wartości 6000 zł , jakiego dokonano w okresie od września 2014r. do dnia 13 czerwca 2016r. na szkodę L. B. zostało umorzone wobec stwierdzenia, że przedmiotowy czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

Dowód: akta sprawy dochodzeniowej 1 Ds. 590.2016

Pozwana odmawiała wydania pojazdu twierdząc, iż za samochód zapłacił powód ale jej środkami, którymi dysponował. Samochód miał służyć do prowadzenia wspólnej działalności, a skoro działalność ta została zakończona w marcu 2013r. - przyczyna kupna przestała istnieć - to powód mógł odebrać pojazd. Pozwana zaprzeczała by kiedykolwiek upominał się w 2014r o zwrot pojazdu.

Dowód: przesłuchanie pozwanej

Sąd zważył co następuje:

Powództwo zasługuje na uwzględnienie w zakresie żądania wydania rzeczy. Wobec prawomocnego zwrotu pozwu wzajemnego pozwanej G. K. (3) co do zapłaty kwoty 79.000 zł z tytułu wzajemnych rozliczeń pomiędzy stronami, postępowanie zostało ograniczone do pozwu głównego.

Ustalając stan faktyczny w sprawie Sąd w głównej mierze oparł się na dowodach z dokumentów, w tym fakturze zakupu, dowodzie rejestracyjnym, karcie pojazdu. Z dokumentów tych bezsprzecznie wynika, iż powód L. B. jest formalnym właścicielem pojazdu, okoliczności tej nie zaprzeczała nawet pozwana. Prawo własności powoda co do pojazdu wynika z dokumentów w postaci : dowodu rejestracyjnego, faktury zakupu, karty pojazdu. Postępowanie z zakresu osobowych źródeł dowodowych miało natomiast wskazywać na sposób finansowania zakupionego pojazd ( zeznania świadków, przesłuchanie stron). Pozwana odmawiała bowiem wydania pojazdu twierdząc, iż środki na jego zakup pochodziły z przekazanych i pobranych wcześniej z konta pieniędzy, jakie otrzymał ona w spadku po swojej siostrze. Kwestia przekazania środków na zakup pojazdu nie przesądza o prawie własności do nabywanej rzeczy, skoro zakup nastąpił na określony podmiot fizyczny, a sposób finansowania i pochodzenia środków na nabycie ma jedynie znaczenie we wzajemnych, ewentualnych rozliczeniach stron, czy to w ramach umowy pożyczki, umowy darowizny czy rozliczenia nakładów w związku z prowadzonym wspólnie przedsięwzięciem. Środki te równie dobrze mogły stanowić pożyczkę, której zwrotu dokonywał powód w ramach spłat – według harmonogramu spłat przedstawionego przez pozwaną za 2013 i 2014r. Pozwana sama zresztą przyznała, iż nie jest w stanie jednoznacznie stwierdzić „ z której części pozwany wziął pieniądze” na zakup pojazdu, czy ze środków przekazanych w ramach wspólnie prowadzonego przedsięwzięcia ( co nie było przedmiotem niniejszego postępowania) czy z własnych środków powoda ( protokół zeznań pozwanej k.105,108). Powód zaprzeczał, by na zakup pojazdu przeznaczał środki uzyskane od pozwanej G. K. (3), gdyż dysponował własnymi środkami z tytułu prowadzonej działalność gospodarczej ( posiadanych punktów sklepowych). Pośrednio wynika to również z ustaleń poczynionych w toku postępowania dochodzeniowego, gdzie przesłuchiwany świadek R. K. zeznał, iż pieniądze otrzymał w gotówce od L. B., ( protokół przesłuchania k. 55 akt dochodzeniowych). W tym zakresie mając na względzie ekonomikę procesową, wniosek pozwanej o przesłuchanie świadka jako spóźniony należało oddalić. Ponadto okoliczności, na które świadek miał być przesłuchany ( uczestniczenie pozwanej w czynności sprzedaży) nie miały decydującego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy. Z jednej strony z przeprowadzonego postępowania dowodowego nie wynikało by pozwana dysponowała pisemnym dowodem potwierdzającym przekazanie środków pieniężnych na zakup pojazdu, z drugiej strony tytuł własności a rozliczenia z tytułu ewentualnego nakładu na rzecz, są kwestiami odrębnymi. Z treści przeprowadzonego postępowania nie wynika również by miała to być umowa o charakterze warunkowym, zresztą takiego roszczenia o przeniesienie prawa własności pozwana nie zgłosiła trybie art. 453 w celu zwolnienia się powoda z ewentualnego długu wobec pozwanej. Poruszamy się zatem wyłącznie w ramach skutku prawno rzeczowego czynności rozporządzającej jaka jest umowa sprzedaży w oparciu o treść art. 155 kc w związku z art. 535 kc i ten skutek jest jednoznaczny.

Przyjęta w kodeksie cywilnym konstrukcja umowy przeniesienia własności polega na wyposażeniu każdej umowy obligacyjnej: sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności rzeczy, w skutek rzeczowy przenoszący własność. Oznacza to, że każda tego rodzaju umowa nie tylko zobowiązuje do przeniesienia własności (skutek zobowiązujący), ale i własność tę od razu przenosi na nabywcę (skutek rzeczowy). Dotyczy to także porozumienia zawartego na podstawie art. 453, mocą którego pożyczkobiorca przenosi na pożyczkodawcę własność nieruchomości w celu zwolnienia się z długu wynikającego z umowy pożyczki (datio in solutum - wyrok SN z dnia 3 lipca 2008 r., IV CSK 149/08, OSNC-ZD 2009, nr A, poz. 17, z glosami: aprobującą A. Sylwestrzak, GSP - Prz. Orz. 2009, nr 3, s. 49, i krytyczną M. Kućki, Rejent 2010, nr 1, s. 132). Podobna sytuacja ma miejsce w wypadku umów zastrzegających możliwość żądania przez korzystającego przeniesienia na niego własności oddanej mu do używania rzeczy za określoną dodatkową opłatą, jeżeli uzgodnione raty wynagrodzenia wraz z tą dodatkową opłatą odpowiadają cenie nabycia rzeczy.

Skutek rozporządzający wynika z treści art. 155 w związku z art. 535 kc. Nastąpił zatem skutek, przenoszący własność, innego odmiennego zastrzeżenia umownego z woli stron nie można się dopatrzyć. Przemawia za tym zasada autonomii woli stron, wnioskowanie z art. 155 § 1 k.c. (skoro strony mogą wyłączyć skutek rozporządzający, to tym bardziej władne są go ustanowić) Skutek rzeczowy wyklucza – w myśl art. 155 k.c. – odmienna wola stron. Zamiar wyłączenia skutku rozporządzającego może być wyrażony w różny sposób: wyraźny lub dorozumiany. Pierwszy wariant wchodzi w rachubę, jeżeli strony postanawiają, że np. umowa sprzedaży wywołuje skutek jedynie zobowiązujący lub nie powoduje przeniesienia własności. W sprawie nie zachodzi żaden z przypadków wyłączających skutek w postaci przeniesienia własności na rzecz powoda L. B.. Z tych względów skoro powód jest właścicielem pojazdu przysługuje mu prawo żądania jego wydania

Skoro powód L. B. był właścicielem samochodu marki V. (...), to wejście w posiadanie spornego pojazdu przez pozwaną G. K. (4) mogło nastąpić wskutek wydanie go przez powoda do bezpłatnego używania., w konkretnym celu związanym ze wspólnym przedsięwzięciem gospodarczym. Skoro cel użyczenia odpadł, współpraca pomiędzy stronami została zakończona, to powód może żądać zwrotu przedmiotu użyczenia ( bezpłatnego użytkowania) i to w dowolnej formie, nawet ustnej. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż umowa użyczenia może być zawarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, w formie aktu notarialnego, także przez czynności konkludentne). Po uchyleniu art. 75 ustawa nie wymaga także zachowania formy pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej do celów dowodowych ze względu na wartość rozporządzenia prawem. Jeżeli jednak strony zawarły umowę w którejś z tych form, jej uzupełnienie lub zmiana również wymaga zachowania odpowiedniej formy; jeżeli umowa została zawarta w formie pisemnej, dokumentowej albo elektronicznej, jej rozwiązanie za zgodą obu stron, jak również odstąpienie od niej albo jej wypowiedzenie wymaga zachowania formy dokumentowej. Ponieważ w tym przypadku strony nie zawarły umowy na piśmie należy przyjąć formę ustną czy zawartą w formie czynności konkludentnych. Użyczenie pojazdu miało charakter czasowy, po odpadnięciu celu użyczenia wobec domagania się powoda zwrotu pojazdu , pozwana zobowiązana jest do jego wydania, pomimo podniesionego zarzut przedawnienia.

Do nabycia w drodze zasiedzenia prawa własności ruchomości ( art. 174 kc) konieczne jest łączne spełnienie trzech przesłanek, tj. samoistnego posiadania rzeczy, upływu określonego w ustawie czasu oraz istnienia dobrej wiary przez cały okres posiadania, przy braku ustawowego zakazu nabycia określonej rzeczy przez zasiedzenie. W dobrej wierze jest samoistny posiadacz rzeczy ruchomej, który wszedł w jej posiadanie nie tylko będąc przekonanym o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby uprawnionej, ale także gdy takie jego przekonanie było zarazem usprawiedliwione konkretnymi okolicznościami.

Nie można uznać pozwanej za posiadacza samoistnego będącego w dobrej wierze. Po pierwsze charakter samoistnego posiadania wyłącza istniejący pomiędzy stronami stosunek obligacyjny - oddanie pojazdu w użyczenie, oraz brak dobrej wiary po stronie pozwanej.

Do zasiedzenia własności rzeczy ruchomej prowadzi tylko posiadanie samoistne, ale niektóre sposoby wejścia w posiadanie rzeczy ruchomej wykluczają jej zasiedzenie. Takim sposobem, z uwagi na przesłankę dobrej wiary posiadacza samoistnego, jest w szczególności samowolne zawładnięcie rzeczą ruchomą.

Inaczej niż w wypadku zasiedzenia nieruchomości dobra wiara stanowi niezbędną przesłankę nabycia w tej drodze własności rzeczy ruchomej. W dobrej wierze jest posiadacz samoistny, który jest przeświadczony, że służy mu prawo własności do rzeczy, a to jego przekonanie jest usprawiedliwione okolicznościami. Pozwanej nie można traktować jako posiadacza w dobrej wierze. Jeżeli pozwana domaga się rozliczenia przekazanych powodowi środków pieniężnych, to nie można uznać jej za będącą w dobrej wierze. Z drugiej strony należy zwrócić uwagę na pewną sprzeczność w stanowisku pozwanej - zarzutu zasiedzenia nie może podnosić właściciel więc skoro pozwana twierdzi że jest właścicielem to nie może powoływać się na zasiedzenie.

W zakresie rozstrzygnięcia żądania zapłaty należności w kwocie 1028 zł tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia, pozwany cofnął pozew ze zrzeczeniem się roszczenia i postępowanie w tym zakresie należało w oparciu o treść 355 k.p.c umorzyć ( pk 2 wyroku).

Na zasądzone w trybie art. 98 kpc koszty postępowania składały się opłata od uwzględnionego powództwa 300 zł, wynagrodzenie pełnomocnika 1800 zł, opłata od pełnomocnictwa 17 zł.